1. Phế cầu khuẩn là gì?
Phế cầu khuẩn là một loại vi khuẩn thường trú tại vùng mũi – họng của con người. Trong điều kiện bình thường, chúng có thể “ẩn náu” mà không gây triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi cơ thể suy giảm miễn dịch, vi khuẩn này sẽ tấn công mạnh mẽ, gây ra hàng loạt bệnh lý từ nhẹ đến nặng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng trăm nghìn ca tử vong trên toàn cầu do bệnh liên quan đến phế cầu khuẩn. Đặc biệt, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và người già là hai nhóm đối tượng dễ bị tấn công nhất.
2. Phế cầu khuẩn gây bệnh gì?
Phế cầu khuẩn không chỉ gây ra một bệnh duy nhất mà là “thủ phạm” đứng sau nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có:
2.1. Viêm phổi do phế cầu
-
Là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao trong các ca viêm phổi cộng đồng.
-
Triệu chứng: Sốt cao, ho khan hoặc ho có đờm, đau ngực, khó thở, mệt mỏi.
-
Viêm phổi do phế cầu tiến triển rất nhanh, có thể dẫn đến suy hô hấp, tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
2.2. Viêm tai giữa
-
Thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi.
-
Trẻ bị đau tai, quấy khóc, sốt cao, có thể chảy dịch mủ ở tai.
-
Bệnh dễ tái phát nhiều lần và có nguy cơ gây giảm thính lực nếu điều trị không triệt để.
2.3. Viêm màng não mủ do phế cầu
-
Là bệnh hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm.
-
Triệu chứng: sốt, đau đầu dữ dội, cứng cổ, nôn ói, rối loạn ý thức.
-
Tỷ lệ tử vong cao và nhiều di chứng nặng nề như điếc, bại liệt, chậm phát triển trí tuệ.
2.4. Nhiễm trùng huyết
-
Xảy ra khi vi khuẩn phế cầu xâm nhập vào máu, gây nhiễm khuẩn toàn thân.
-
Biểu hiện: sốt cao, rét run, khó thở, mạch nhanh, có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng.
-
Tỷ lệ tử vong có thể lên tới 20% nếu không điều trị sớm.
2.5. Các bệnh lý khác
Ngoài các bệnh trên, phế cầu khuẩn còn có thể gây ra viêm xoang, viêm nội tâm mạc, viêm khớp nhiễm trùng, viêm phúc mạc… Đây đều là những bệnh lý phức tạp, khó điều trị và để lại hậu quả lâu dài.
3. Triệu chứng khi nhiễm phế cầu khuẩn
Người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác nhau tùy theo vị trí nhiễm khuẩn, nhưng phổ biến nhất gồm:
-
Sốt cao, ớn lạnh.
-
Ho, khó thở, tức ngực.
-
Đau đầu, buồn nôn, cứng cổ (nếu viêm màng não).
-
Đau tai, chảy dịch mủ tai (nếu viêm tai giữa).
-
Mệt mỏi, lú lẫn, hạ huyết áp (trong nhiễm khuẩn huyết).
Điều đáng lo ngại là các triệu chứng này đôi khi dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, khiến nhiều người chủ quan, không điều trị kịp thời.
4. Đối tượng nguy cơ cao
Một số nhóm đối tượng dễ mắc bệnh do phế cầu khuẩn gồm:
-
Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
-
Người cao tuổi trên 50 tuổi.
-
Người mắc bệnh nền: Tiểu đường, tim mạch, phổi, thận, gan.
-
Người suy giảm miễn dịch (ung thư, HIV/AIDS).
-
Người hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều.
5. Phế cầu khuẩn lây truyền như thế nào?
Phế cầu khuẩn lây chủ yếu qua:
-
Đường hô hấp: Khi tiếp xúc với dịch tiết từ người bệnh (ho, hắt hơi).
-
Tiếp xúc gần gũi: Hôn, dùng chung ly, thìa, khăn mặt.
-
Người mang vi khuẩn nhưng chưa có triệu chứng vẫn có thể truyền bệnh cho người khác.
6. Phòng ngừa bệnh do phế cầu khuẩn
Hiện nay, biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh chính là tiêm vắc xin.
6.1. Các loại vắc xin phế cầu hiện có
-
Synflorix 10: Dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến dưới 6 tuổi
-
Prevenar 13/Vaxneuvance 15: Dành cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên
-
Pneumovax 23: Dành cho trẻ trên 2 tuổi trở lên
- Prevenar 20: Dành cho trẻ 18 tuổi trở lên.
6.2. Lợi ích của tiêm vắc xin phế cầu
-
Ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm: Viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa.
-
Giảm tỷ lệ nhập viện và tử vong.
-
Bảo vệ cộng đồng, hạn chế sự lây lan của vi khuẩn.
6.3. Biện pháp hỗ trợ khác
-
Rửa tay bằng xà phòng, che miệng khi ho/hắt hơi.
-
Không dùng chung đồ dùng cá nhân.
-
Dinh dưỡng đầy đủ, tăng sức đề kháng.
7. Kết luận
Phế cầu khuẩn là vi khuẩn có khả năng gây bệnh rất đa dạng, từ viêm phổi, viêm tai giữa cho đến viêm màng não hay nhiễm trùng huyết, đều tiềm ẩn nguy cơ tử vong cao. Chủ động tiêm vắc xin phế cầu đúng lịch chính là biện pháp bảo vệ sức khỏe lâu dài, an toàn và hiệu quả nhất.
👉 Bạn có thể xem thêm chi tiết về độ tuổi, số mũi tiêm tại Đây
👉 Mọi thông tin chi tiết liên hệ Đây
